Avatar (ΗΠΑ, 2009). "Το έτος 2154 άποικοι από τη Γη αναζητούν στον πλανήτη Πανδώρα ένα πανάκριβο μετάλλευμα κι είναι έτοιμοι να καταπατήσουν και να καταστρέψουν τον πολιτισμό των ιθαγενών Νάβι. Πριν την τελική καταστροφή όμως θα προσπαθήσουν να τους πείσουν να φύγουν μόνοι τους στέλνοντας το avatar ενός βετεράνου πεζοναύτη. Avatar στη γλώσσα της ταινίας είναι ένα υβριδικό σώμα το οποίο έχει εξωτερικά χαρακτηριστικά Νάβι και ανθρώπινη ψυχοσύνθεση και κατευθύνεται από μακριά μέσω ενός πολύπλοκου ηλεκτρονικού συστήματος." (πηγή: Σινεμά)
Πήγα στον κινηματογράφο μη έχοντας αποφασίσει τι περίμενα να δω. Από τη μια η έντονη ανομοιομορφία των κριτικών, που το χαρακτήριζαν από μέτριο έως και αριστούργημα, από την άλλη τα τρέιλερ που (τελικά) δεν αποκαλύπτουν πολλά για το ύφος της ταινίας, με έκαναν σκεπτικό.
Ο Κάμερον δημιουργεί έναν νέο, πανέμορφο κόσμο. Έναν κόσμο άψογα σχεδιασμένο μέχρι τη παραμικρή του λεπτομέρεια, με συνοχή καθώς διέπει ένα κοινό μοτίβο τη χλωρίδα και πανίδα της Πανδώρας, εντυπωσιακό και πολύχρωμο χωρίς όμως να γίνεται αφύσικος ενώ είναι κι ανατριχιαστικά αληθοφανής. Η θέαση της ταινίας είναι μια βουτιά σε ένα όμορφο και παράξενο όνειρο που το βλέπεις και ξυπνάς με χαμόγελο.
Πέρα από τα παραπάνω όμως η ταινία έχει και σενάριο. Μου είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι θα ήταν απλοϊκό αλλά ο Κάμερον με διέψευσε. Υπάρχει έντονη αλληγορία για τους Ινδιάνους της Αμερικής (με τους Navi) και τους λευκούς καουμπόηδες (στη ταινία οι γήινοι στρατιώτες και τεχνοκράτες) που εξαφάνισαν αρχαίους πολιτισμούς για να αποκτήσουν το χρυσάφι ή επειδή τους θεωρούσαν απολίτιστους. Επίσης έρχονται στο μυαλό και στιγμές από τη σύγχρονη πραγματικότητα, δηλαδή το Ιράκ, το πετρέλαιο και (πάλι) τους Αμερικάνους. Μάλιστα ο σκηνοθέτης ονομάζει τη σκηνή της γενοκτονίας των Νάβι από τους γήινους "σοκ και δέος" (η φράση ακούγεται από πρωταγωνιστή της ταινίας κατά τη διάρκεια της καταστροφής)...
Παράλληλα το φίλμ του Κάμερον είναι μια πραγματεία για το φυσικό περιβάλλον, τη σημασία του και το τρόπο που το αντιμετωπίζουμε. Χαρακτηριστική είναι η σκηνή που ο αντιπρόσωπος της εταιρείας που έχει αναλάβει την εξόρυξη του μεταλλεύματος απαντά στις αντιρρήσεις των επιστημόνων σχετικά με το ότι μια τέτοια ενέργεια θα έχει ως αποτέλεσμα τη καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, με τη φράση "Μα είναι απλώς δέντρα και υπάρχουν τόσα πολλά δέντρα στη Πανδώρα"...
Θα μπορούσε να εμβαθύνει περισσότερο ο Καναδός σκηνοθέτης (και σεναριογράφος) τόσο στα θέματα με τα οποία καταπιάνεται όσο και με τους χαρακτήρες. Αδιαμφισβήτητα, όμως, το Avatar θα αφήσει εποχή. Θα γίνει νέο σημείο αναφοράς (όπως, αντίστοιχα, έγιναν παλιότερα το Star Wars, το Matrix και ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών).
[Βαθμολογία 9/10]
Υ.Γ.: Διαβάστε το πολύ ενδιαφέρον κείμενο του Ορέστη Ανδρεαδάκη για το Avatar.